Facebook
Twitter
Google+
RSS
- Anasayfa
- Fatma Zehra Köseley
ANILAR...
KIRK GÖZLÜ HEYBE'DEN KARCÄ°ÄžAR FASLI'NA ANILAR
Anımsadığım, kocaman bir sandık üzerine takılı iki manto düÄŸmesi gibi olan ilk radyomuz. Radyonun önünde bir yuvarlak yer var, annemin hasır ÅŸapkasının bir parçasını oraya yapıştırmışlar gibi. Kibrit çöpüne benzeyen bir çubuk var, düÄŸmeyi çevirdiÄŸinde ileri geri gidiyor, aradığın yeri buluyorsun. DüÄŸmeyi döndürürken çok acayip sesler çıkıyor. Yerini bulduÄŸunda ses düzgün geliyor. Sayıları biliyorum, ona göre ayarlamayı öÄŸreneceÄŸim ama konsola boyum tam yetiÅŸmiyor. Babam radyoyu kurcalamayın diye tembih ediyor. Dokunmuyoruz. KardeÅŸimin boyu zaten yetiÅŸmiyor. KardeÅŸim Raif çözümü buluyor. Banyodaki oturak tam bize göre. Ä°kimizi de alıyor. Üzerinde rahatça duruyoruz. Sandalyeye ikimiz sığışamadık. Oturak tam ikimize göre. Radyoyu kurcalayıp, kikirdemek için, annemle babamın yokluÄŸunu kolluyoruz.
******************
Babam okulu kapatıp geldiÄŸinde radyoyu açar, beklerdi. Hemen çalmazdı radyomuz.
- Isınıyor derdi annem.
Kocaman pilleri vardı. FesleÄŸen saksısı gibi, radyonun yanında dururdu. Babam ara sıra, büyük pil bitti galiba, sesi iyi çıkmıyor der, yeni pil alıp deÄŸiÅŸtirirdi. Radyo iÅŸini anlamak için çabaladığım günlerdi. 6 yaşımın bilgisi ile. Örümcek ağına benzeyen bir anteni vardı. Okul Lojmanının en yüksek camının kenarında asılı durudu.
- Lütfiye bugün karciÄŸar faslı var, haydi kahve ile dinleyelim, dediÄŸinde küçük sepet ortaya çıkar, kominato (ispirto ocağı) yanardı. Biz çocuklara kahve yasaktı. Mavi gözleriyle, gülen yüzüyle annem sorunu çözmüÅŸtü.
- Çocuklar kahve içmez, kara olur yüzleri.
- Erkeklerin bıyıkları ters çıkar.
KardeÅŸimle gülerdik.
******************
Babam anneme sorardı hep;
- Bugün ne var ajanstan sonra.
- Bugün Muzaffer Sarısözen ile kırk gözlü heybe var.
ÇocukluÄŸumdan aklımda kalanı ben diyeyim.
"Bir gözünde saz, bir gözünde söz, otuz sekiz gözünde türlü memleket havaları." Türkülere doyulmayan konserler. Canlı canlı dinlermiÅŸiz o zamanlar. Åžimdiki gibi bant kaydı yok.
Nurettin ÇamlıdaÄŸ, Nezahat Bayram, Hacer BuluÅŸ, Zehra Bilir. Anadolu insanın binlerce yıldır yaÅŸadığı acıların, hüzünlerin, sevinçlerin, savaÅŸların ve yoksulluÄŸun avazlarda yaÅŸamasını sanata dönüÅŸtürenler. Türkü dostlarımız. GeçmiÅŸimizin aydınlık yürekli güzel sesleri. Malatyalı Fahri, Celal Güzelses, Aşık Veysel ÅžatıroÄŸlu. BaÄŸlamanın tellerine sesini katıştırıp, Türküleri, deyiÅŸleri ve bestelerini yüreÄŸin sesiyle söyleyen ozanlarımız. CoÅŸkuyla dinlediÄŸim, annemin babamın sıcacık evimizdeki sevgi dolu sözleri, anılarda kalan yaÅŸadığım çocukluÄŸum. Babamın elinde baÄŸlaması.
Yozgat sürmelisi.
"Dersini almışta ediyor ezber. Sürmeli gözler de anam, sürmeyi neyler." En aklımda kalan, babamın en çok çalıp söylediÄŸi o hüzünlü türkü. AÄŸabeyi Yusuf Ziya ile onları çok erken ayıran gurbetin türküsü. Abi - kardeÅŸ ÅŸöyle bir delikanlılık yaÅŸayamadım diye iç geçiren babam. Tek erkek kardeÅŸinden ayrılığının hüznünü yaÅŸadığı o türkü.
"Çamlığın başında tüter bir tütün.
Acı çekmeyenin yüreÄŸi bütün.
Ziyamın atını pazara çekin.
Gelen geçen Ziyam ölmüÅŸ desinler."
******************
Rumeli türküleri, Ä°stanbul türküleri, türlü memleket havalarının coÅŸkusu, bozlaklar, uzun havalar. Nezihe Darga hanımın kaşığı ile eÅŸlik ettiÄŸi coÅŸkulu Trakya türkülerinin hareketli naÄŸmeleri. Atila Mayda'nın darbukasındaki ritimlerin gümbürtüsünün coÅŸkusuyla kardeÅŸimle oynadığımız oyunlar.
Ruhi Su'dan çalıp söylenen Ege türkülerinde babamın, ozan tavırlarının hayaliyle, haydi efeler diye ortaya çıkıp diz vuran kardeÅŸim Ahmet Raif. Sesini tanıyıp, keyifle dinlediÄŸim, çocuk aklımla onlara eÅŸlik ettiÄŸim en aklımda kalanlar. Zehra Bilir. Hacer BuluÅŸ. Nezahat Bayram. Nurettin ÇamlıdaÄŸ. Ahmet Sezgin'den dinlediÄŸim en güzel ezberlediÄŸim türkü tadında günlerin anıları.
"Åžemsiyemin ucu kare.
Yok mu ÅŸu derdime çare.
O yar güzel ben bi çare.
Çaresiz detlere düÅŸtüm.
Bir vefasız yare düÅŸtüm."
Abdullah Yüce'den .
"Uzayıp giden o tren yolları.
Açıkıp sarmaya anne kolları.
Uğurlar kızları, nazlı dulları.
Uzayıp giden o tren yolları."
Nezahat Bayram'dan .
"Çayıra serdim postu imanım.
Şu gelen kimin dostu imanım.
Gören maÅŸallah desin imanım.
Kimin var böyle dostu.
KaÅŸlarına gözlerine de ,yarin ÅŸirin sözlerine de
ÇoluÄŸuna çocuÄŸuna da maÅŸallah."
******************
KarciÄŸar baÅŸladığında, konsolun üzerinde duran kemanı eline alır , eÅŸlik ederdi babam. KarciÄŸara..
"Artaki Candan, Yorgo Bacanos , Aleko Bacanos, Bimen Åžen, Nobar Tekyay. Selahattin Pınar. Sadettin Kaynak. DinlediÄŸim fasıllara ses verenlerin notalarını konuÅŸtururlar. Mesut Cemil ve diÄŸerleri; Hafız Burhan, Åžamram hanım. Deniz Kızı Eftalya. Mualla Mukadder, Saime Sinan, Müzeyyen Senar, Safiye Ayla, Hamiyet Yüceses. Babamın kemanı ile ilk notalar, son eserlerin makamı. ÖÄŸrenmeye baÅŸladığım o yılların duru güzelliÄŸi." Aklımda kalan o bestelerin isimlerinden bazılarını, annem gibi buraya hatıratıma not edeyim.
Benli´yi Aldım Kaçaktan. Köçekçe . Dede Efendi .
Bizim Sahraların Başı. (Osman Pehlivan) [Rumeli].
Görünce Ben Seni Ey Mâh. Selânikli Ahmed Bey .Curcuna
Gülmezse Yüzün... Bestekarı Mustafa Nafiz Irmak . Güftesi Faruk Nafiz Çamlıbel .
Hem Seversin Hem Yanarsın. Bestekarı Sadi HoÅŸses. Güftesi Ahmet Refik Altınay.
Kara Bulutları Kaldır Aradan. Bestekarı Sadettin Kaynak. Güftesi Ramazan Gökalp Arkın
Bu Ä°ÅŸveli Edâ . Bestekarı Selahaddin Ä°çli.
Babam, rahmetli annesinin Çerkes armonikası ile çok güzel ÅŸarkılar söylediÄŸini ve ondan öÄŸrendiÄŸi ÅŸarkı ile arkadaÅŸlarına her Cumartesi gecesi SavaÅŸtepe Köy Enstitüsünde konser verdiÄŸini her zaman anımsatırdı. Babam, annesinin bu ÅŸarkısını çalıp söylerken, hareli ela gözlerinin pınarları dolardı. Anasından ayrılığı 9 yaşındaydı ya. Hüzünle sevgiyi bir arada yaÅŸardı babam.
"Kara kara kazanlar, vay amman..
Kara yazı yazanlar, vay amman..
Cennet yüzü görmesin Süleyman amman..
Aramızı bozanlar."
"Annemin şarkısıydı.." diye anımsatmadan geri kalmazdı.
Bize dönüp;
"Unutmayın emi, büyüyünce söylersiniz. Ben başınızda daim olmam belki. Anneme çekmesin kimsenin kaderi. "
"GeçmiÅŸin izleri yazıda dursun emi."
Annesi ile yaÅŸadığı anılardan söz ettiÄŸinde, defterine yazardı annem.
Babama dönüp; "Unutulmasın hatıratı defterime yazayım, annemizin ruhunu ÅŸad edelim. Zehra ile Raife ileride okuruz. Köyün güzelliÄŸini yazdım. BaÅŸka neyi yazayım, sen söyle ben yazarım."
Saman sarısı bir defteri vardı annemin. Defterin kapağının üzerinde Türkiye Fiziki Haritası yazan, siyah beyaz bir Türkiye haritası bugün gibi aklımda. Kopya kalem ile yazardı anneciÄŸim. Babam dolmakalemle. Ne çok yazılır, ne çok okunurdu o yıllarda, çocukluÄŸumda. Babamın inci gibi denilen bir el yazısı vardı. Annemin yazısı kargacık burgacık cinsindendi. Babamla gülüÅŸürlerdi yazı konusunda. Annemin yazdığını babam okuyamazdı.
******************
Radyoda; Çocuk Saati baÅŸlayınca bizlerle birlikte sessizce dinlerdi annem ve babam, kardeÅŸimle ikimiz aynı sekide otururduk. Ä°dil Öztamer sunardı. YumuÅŸacık bir sesi ile artık onu tanıyordum. Ne kadar güzel anlatırdı, neler olup bittiÄŸini, kısa öyküler okunurdu. Åžiirleri dinlemek ayrı bir keyifti. Çocuk ÅŸarkılarını söyleyen çocuklara imrenirdim. Bir Cumartesi öÄŸleden sonra, babam radyomuzu okula götürdü. Tüm öÄŸrencileri o gün okula topladı. Çocuk saatini dinleyecekler. Biz de kardeÅŸimle birlikte sıraya oturduk. ÖÄŸrencilerin arasına katıştık. Çok seviniyoruz. KomÅŸulardan biraz safça olan AyÅŸe de geldi. Çocuk korosu ÅŸarkılar söylemeye baÅŸlayınca, babama sorar.
- Bu gada çocu sandığa nası dıkdın? U gda çocuk ure sığa mı?
Ayşe eve gidince babasına anlatır.
- Bizim Malim malenin çocuklanı sandın içine dıkmış, çocukla bağırışıp durula.Birkaç gün sonra köy odasında okulda dinlediÄŸimiz çocuk saati köyde çok hoÅŸluk yarattı. Babamın öÄŸrettiÄŸi çocuk ÅŸarkılarını radyodan duymak hoÅŸumuza gitmiÅŸti. Köyün tek kahvesine bir radyo almaya karar verildi. Babam Balıkesir'e gittiÄŸinde radyo bakacak. Muhtar Gabak Ayan ile sözleÅŸildi. Radyo köy kahvesine geldiÄŸinde merdivenlerin sonuna kadar olan kalabalığa bizler de katıştık.
Muhtar;
- "Acansı dinlekene kimse gonuşmacekkk.. Tıp oyneceniz, gulak veceniz."
Çocuklar hep birlikte muhtarın hallerine bakıp gülüÅŸtük. O gün pembe lokum dağıtıldı köy ortasında.
Köye ilk radyo geldi. Çok sevindik.
******************
Sadi Yaver Ataman, Hafız Burhan, Sadi Işılay, Münir Nurettin Selçuk, Zeki Müren, Ekrem Güyer, Abdullah Yüce aklımda kalan en güzel erkek sesleri. Fasılların hangi makamda olduÄŸunu babam hemen bilirdi. Åžarkıların söyleniÅŸine dikkat et diye beni tembihlerdi. Yaz gelmeden, baharda havalar ısındığında evde bir hareketlilik baÅŸlardı. Sardunya saksılarını okul lojmanının önüne dizen annem, saksılarını sulamayı unutmaaa emi Zehram diye tembih sesin kulağımda. Saksıları sulamak, suyla oynamak, hangi çocuk sevmez ki. Sarmaşıklar ekilir, çimlendiÄŸinde iplerini babam baÄŸlardı. En keyifle oturduÄŸumuz yerin etrafını mor çiçekli sarmaşıklar sarardı. Radyoyu evden dinleyemediÄŸimiz için babam bir hoparlör alıp bahçeye kadar sesi vermiÅŸti. KomÅŸular duysun diye sesi biraz fazla açılırdı.
******************
Kırk gözlü heybenin bir gözündeki o sözler, bana miras kalanlar, anne - babamın yokluÄŸunda yolumu aydınlattılar bunca yıldır. DiÄŸer gözündeki saz ile babamın türküleri, fasıllar, hep aklımdalar. Ä°ki gözden geriye kalan otuz sekiz memleket havasının avazı gelecek kuÅŸaklara kalsın diye bir koro kurdum, Edremit Türk Halk MüziÄŸi Korosu. Korona virüs gittiÄŸinde, sazlı sözlü buluÅŸup, çalıp söyleyeceÄŸiz.
Konserimize bekleriz.
FATMA ZEHRA KÖESELEY
